Mnemotechnika, czyli umiejętność szybkiego i skutecznego zapamiętywania jest bardzo przydatna w codziennym życiu. Wszak ilość informacji wymagających pozostawienia w pamięci jest przeogromna. Jednym ze sposobów jest znana od starożytności mnemotechnika, czyli różnorodne sposoby zapamiętywania, które poprawiają funkcjonowanie ludzkiej pamięci. Czym jest mnemotechnika, do czego się przydaje i jakie są jej rodzaje? Oto kilka podstawowych informacji.
Słowo “mnemotechnika” pochodzi od greckiego mneme (czyli pamięć) oraz technikos (czyli wykonany zgodnie ze sztuką). Zatem mnemotechnika (lub inaczej – mnemonika) to ogólna nazwa sposobów pomagających w zapamiętywaniu, przypominaniu i przechowywaniu istotnych dla nas informacji. Mówiąc inaczej – są to techniki zapamiętywania, które poprawiają pamięć i koncentrację oraz pozwalają uczyć się szybko i skutecznie.
Techniki zapamiętywania – podstawowe sposoby i metody
Mnemotechnika (podobnie jak inne sposoby poprawiania pamięci) składa się z wielu rodzajów ćwiczeń. Wśród tych najbardziej skutecznych można wymienić:
- Pałac pamięci, metoda loci czy umiejscowienia.
Technika miejsc to rodzaj mnemotechniki, który w fachowej literaturze występuje pod wieloma nazwami. Między innymi pałac pamięci, rzymski pokój, metoda loci czy metoda umiejscawiania. Jest to jedna z najbardziej zaawansowanych technik mnemoniki, który polega na kojarzeniu zapamiętywanych informacji z dobrze znanymi miejscami (prawdziwymi lub wyimaginowanymi). W tej technice należy wyobrazić sobie jakieś pomieszczenie, w którym dane elementy łączy się z informacjami wymagającymi utrwalenia. Ten rodzaj mnemotechniki pozwala na zapamiętywanie całych wykładów lub długich list, w których ważna jest kolejność.
- Łańcuchowa metoda skojarzeń
Łańcuchowa metoda skojarzeń wykorzystuje wyobraźnię i fantazję. Polega na stworzeniu opowiadania lub historyjki, w której główną rolę odgrywa ciąg skojarzeń z wyrazów do zapamiętania. Zasada tworzenia takiego łańcucha jest bardzo prosta – historyjka powinna być dynamiczna, zabawna, emocjonalna i angażująca wszystkie zmysły.
- Akronimy (skrótowce)
Metoda akronimów polega na wymyślaniu wyrażenia lub słowa z pierwszych liter lub zgłosek wyrazów, które chcemy zapamiętać. Tutaj można wymienić akronimy znaczące (czyli takie, które mają jakieś znaczenie) lub akronimy nieznaczące (które są pozbawione znaczenia lub sensu).
- Układy skojarzeniowe
Metoda mnemotechniki, która w głównej mierze wykorzystuje skojarzenia. Popularnym przykładem jest rok założenia Rzymu – “na siedmiu wzgórzach piętrzy się Rzym” (753)
- Grupowanie
Ta metoda polega na grupowaniu informacji według określonych zasad – na przykład na zasadzie podobieństwa znaczeniowego.
- Metoda haków obrazowych
Metoda haków obrazowych to tworzenie skojarzeń (czyli haków) cyfr z obrazami, które kształtem przypominają owe cyfry. Skojarzenia powinny być zabawne, abstrakcyjne, nieprawdopodobne, o pozytywnym i osobistym zabarwieniu (na przykład 1 – świeca, 2 – łabędź, 3 – serce, 4 – żagiel).
- Wierszyki lub rymowanki
Ten rodzaj mnemotechniki opiera się na humorze i żarcie – wszak łatwiej zapamiętać śmieszny wierszyk niż “suchą” informację. Przykładem może być wierszyk ułatwiający zapamiętanie daty odkrycia Ameryki – Jeden, cztery, dziewięć, dwa, Kolumb lądy odkrywa (1492)
- Główny System Pamięciowy (GPS)
Główny System Pamięciowy to jeden z najtrudniejszych i najbardziej czasochłonnych rodzajów mnemotechniki. Polega na zamianie poszczególnych cyfr na głoski alfabetu fonetycznego. Następnie tworzeniu z tych głosek słów – kluczy (poprzez dodanie dowolnych samogłosek). I chociaż nie jest to metoda szybka i prosta, to jej opanowanie daje bardzo wiele możliwości – dzięki Głównemu Systemowi Pamięciowemu zapamiętywanie dat, numerów PESEL, PIN-ów czy numerów kont będzie dziecinnie proste.
- Metoda obrazów interaktywnych
Jest to metoda polegająca na łączeniu pewnych elementów za pomocą obrazów w taki sposób, aby powstała spójna historyjka (nie musi być realna). Metoda obrazów interaktywnych ułatwia zapamiętywanie listy słów, a w praktyce doskonale sprawdza się podczas uczenia się słówek w języku obcym.
- Metoda słów – wieszaków
Zwana też systemem zakładek pamięciowych, metoda słów – wieszaków polega na wykorzystaniu znanego tekstu jako swego rodzaju szkieletu do nowej informacji (która ma być zapamiętana). W celu stosowania tej metody należy stworzyć zestaw wieszaków, zapamiętać je (na przykład wykorzystując wyobrażenia wzrokowe), a następnie wiązać z nimi określone listy słów (na przykład: jeden – jeleń, dwa – drwa, trzy – pchły, cztery – bojery).
- Spacer w myślach
Ten rodzaj mnemotechniki wykorzystuje przede wszystkim zdolność ludzkiego umysłu do tworzenia bardzo realistycznych doznań. Przykładem może być nauka słówek w obcym języku, podczas której można wyobrażać sobie znaczenie wyrazów w formie wrażeń , jakich doświadcza się podczas stykania się z nimi. Takie bawienie się wyobraźnią i skojarzeniami pozwala zapamiętać nawet najbardziej złożone kwestie.
Mówiąc o poszczególnych metodach mnemotechniki nie sposób nie zadać pytania – które z nich są najlepsze i najbardziej skuteczne? Otóż nie ma odpowiedzi na tak postawione pytanie. Każda z wymienionych wyżej technik posiada jedną podstawową funkcję – usprawnienie i poprawienie pamięci. Techniki zapamiętywania niewątpliwie różnią się poziomem trudności, ale każda z nic charakteryzuje się szeregiem wielu zalet.
Mnemotechnika – czy jest przydatna w codziennym życiu?
Dobra pamięć to postawa normalnego funkcjonowania. Natomiast jak już wiemy mnemotechniki to metody zwiększenia wydajności pamięci. Zatem stosowanie mnemoniki w codziennym życiu może przynieść wiele pozytywnych skutków, do których zalicza się:
- zapamiętywanie większej ilości materiału
- poprawienie koncentracji
- zwiększenie kreatywności
- ułatwienie nauki języków obcych
- zwiększenie zdolności kognitywnych
- umiejętność szybkiego odwoływania się do przechowywanych informacji
Czy mnemotechniki nadają się dla wszystkich?
Oczywiście, że tak! Oprócz regularnego stosowania mnemotechniki w codziennym życiu warto pamiętać o jednej zasadzie – należy rozpocząć od technik najprostszych, aby z czasem przejść do bardziej zaawansowanych. Ten sposób poprawiania pamięci jest polecany każdemu. I chociaż niektóre techniki wymagają zrozumienia zasad działania, nauki i praktyki, to regularny trening i powtarzalność sprawia, iż można się ich nauczyć i opanować do perfekcji. Oczywiście warto wybrać te najbardziej odpowiednie dla siebie – wtedy trening stanie się przyjemnością, a nie obowiązkiem. A połączenie przyjemnego z pożytecznym to klucz do sukcesu.
Gr. V. M. I.